Met het Wetsvoorstel open overheid (Woo) wil de overheid op den duur de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) vervangen. De wet verplicht (semi)overheden om informatie die openbaar is, rechtstreeks toegankelijk te maken. Openbaarheid van bestuur is een algemeen rechtsbeginsel in een democratische samenleving.
De burger heeft het recht te weten welke informatie bij de overheid berust en wat de inhoud hiervan is. In Nederland is overheidsinformatie daarom ‘openbaar tenzij’. Door dat beginsel heeft de burger inzage in het handelen van de overheid en kan de burger deelnemen aan het democratisch bestel en de besluitvorming van de overheid. Openbaar betekent niet automatisch dat informatie ook toegankelijk is en/of herbruikbaar is voor andere doeleinden (bijvoorbeeld eigen analyse of commerciële doeleinden). De bedoeling van de Woo is actieve openbaarheid ofwel ‘uit eigener beweging’ beschikbaar stellen of toegankelijk maken. Daarmee gaan we van passieve naar actieve openbaarheid.
Het doel van deze wet is om overheden transparanter te maken, om zo het belang van openbaarheid van publieke informatie voor de democratische rechtsstaat, de burger, het bestuur en de economische ontwikkeling beter te dienen. Een belangrijk verschil met de Wob is dat alle beleidsinformatie direct, actief, openbare informatie is.
De verplichtingen tot het actief openbaar maken van informatie gaan gefaseerd in, zowel in de tijd als voor de (decentrale) bestuursorganen en de fasering is wettelijk geborgd. De registerverplichting wordt geschrapt en de wijzigingswet maakt duidelijk dat niet alle overheidsinformatie na vijf jaar verplicht openbaar gemaakt dient te worden (ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties).
Wat verandert er?
De Woo moet de befaamde Wob uit 1991 gaan vervangen. In de Wob is al vastgelegd dat overheden informatie moeten delen wanneer de burger daarom vraagt. De Woo gaat een stap verder. Net als in de Wob is de bescherming van de privacy van individuen een belangrijke beperking. In de nieuwe wetgeving wordt daarbij verwezen naar de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Hier is echter de volgende bijstelling toegevoegd: ‘tenzij de verstrekking kennelijk geen inbreuk op de persoonlijke levenssfeer maakt’.
De belangrijkste wijzigingen zijn:
Informatiebeheer
Het ontsluiten van informatie voor raadpleging en hergebruik is slechts mogelijk als die informatie wordt bewaard en beheerd en daaraan voorafgaand in bewaring is genomen. Daarmee is goed informatiebeheer, en dat is inclusief archiefbeheer, randvoorwaardelijk voor het invulling kunnen geven aan de thema’s openbaarheid, toegankelijkheid en hergebruik.
1. In bewaring nemen (van informatie).
2. Duurzaam bewaren en beheren (van informatie).
3. Ontsluiten (van informatie).