De verklaring is volgens mij niet te vinden in de hygiënische staat van de meeste archieven of in de oververtegenwoordiging van mannen die gewoon graag witte jassen dragen in het archief. Wel leeft bij mij het vermoeden dat op dit vlak nog niet de talloze mogelijkheden die digitalisering aanreikt aangegrepen zijn om dit gedateerde beeld bij te stellen.

De alsmaar toenemende digitalisering transformeert organisaties razendsnel. Zoals ons allen bekend uit de dagelijkse ervaringen is het vandaag de dag voor organisaties een flinke worsteling om überhaupt cruciale informatie te archiveren. Laat staan naar de soms geïdealiseerde standaarden die in het papieren tijdperk de norm waren. Als reactie op de complexe uitdagingen van digitalisering is door het archiefwezen logischerwijs een arsenaal aan abstracte regelingen, procedures en eisen opgebouwd. Maar om effectief digitale informatie te kunnen managen is voor een organisatie juist een duurzame en aantrekkelijke informatiecultuur onmisbaar. Cultuur moet bovenal inspireren, prikkelen en de ongrijpbare factor zijn die aanzet tot gewenst gedrag en golven van verandering. Want de rest van de organisatie voelt ook (onbewust) pijn. De pijn van het onvermogen om op duurzame wijze om te gaan met informatie.

Digitalisering speelt een sleutelrol in het verduurzamen van de samenleving. Duurzaamheid staat op de radar als doelstelling en is modieus: maak daar gebruik van! Door informatie op duurzame wijze te beheren dragen wij namelijk een essentieel bouwsteentje bij aan het behalen van duurzaamheidsdoelen. Zwaaien met in andere context nuttige paradepaardjes, zoals de archiefwet en selectielijsten, werken vervreemdend voor hen die niet dagelijks thuis zijn in deze materie. Natuurlijk, een lijst waarin staat aangegeven hoe je met informatie om dient te gaan is een essentieel instrument, maar het voelt voor de rest van de organisatie al snel aan alsof omgaan met informatie gelijkstaat aan een opgedragen corveedienst. Alsof het op duurzame wijze met informatie omgaan het uitvoeren van een straf is! Dit is geen pleidooi dat deze instrumenten geen waarde hebben: ze zijn in de huidige staat alleen ongrijpbaar en veel te abstract. Ook geen pleidooi voor duurzaamheidsmarketing zonder substantie en jezelf verloochenen om iets te realiseren. Zie het als een kleine investering in verbeeldingskracht en een begrijpelijk, consistent en aantrekkelijker imago. De podia om de pijn van gebrekkig informatiebeheer te verwoorden zullen dan vanzelf verschijnen. Het onbewust jarenlang uitgestraalde en gecultiveerde imago was en is een blinde vlek, die contraproductief werkt. Tijd om te realiseren dat onze blik op het verleden in de toekomst geen stoffig demotiverend imago verdient.