Ook wil de overheid met de Omgevingswet meer ruimte geven aan eigen initiatieven. Zo sluit zij aan bij de maatschappelijke trend dat van burgers grotere zelfredzaamheid en meer participatie wordt verwacht. De wens van de Rijksoverheid is dat gemeenten meer zullen meedenken met de inwoners en dat zij gebruik maken van de decentrale bevoegdheden die zij krijgen vanuit de Omgevingswet. Dit zou betekenen dat, als ik met een bouwplan naar de gemeente stap, de gemeente samen met mij kijkt naar wat er wel kan in plaats van wat er niet kan.

Wat betekent dit dan? De aanvragen voor een omgevingsvergunning voor bijvoorbeeld bouwen of kappen zijn relatief klein in vergelijking tot het breed inrichten van de openbare ruimte. Maar uit ervaring weet ik dat ook dit soort eenvoudige aanvragen lang duren en dat het niet altijd even duidelijk is wat precies de regels zijn. Daar ik werkzaam ben geweest bij de front-office van een gemeente weet ik dat ik een vergunningscheck kan doen via www.omgevingsloket.nl wanneer ik bouwplannen heb. Via dit loket krijg je relatief snel en simpel antwoord op de vraag of je een vergunning nodig hebt. Ook kan ik dan direct een vergunningsaanvraag doen via de site.

Na de invoering van de Omgevingswet verloopt dit proces anders en word ik meer betrokken bij het aanvragen van deze vergunning. Volgens de Omgevingswet is “iemand die een vergunning aanvraagt voor een activiteit die hij of zij wil doen, initiatiefnemer. Hij of zij heeft zelf de verantwoordelijkheid om belanghebbenden te informeren en te betrekken.” (bron: www.aandeslagmetdeomgevingswet.nl) Volgens dezelfde website is het de bedoeling dat: “De initiatiefnemer in de aanvraag voor een omgevingsvergunning aangeeft of, en hoe, er overleg is geweest met belanghebbenden. (…) Voor de overheid is het dan bij de aanvraag meteen duidelijk of belanghebbenden echt vroegtijdig betrokken zijn bij een initiatief. De overheid moet de informatie die bij de participatie is gekregen, betrekken bij de belangenafweging.” Dit lijkt mij problematisch, want het betekent als ik een dakkapel wil, ik zelf “de participatie” moet organiseren?! Maar wat is participatie? Hoe groot moet de cirkel van belanghebbende zijn? Wat betekent vroegtijdig informeren? En kan ik dit alles mondeling regelen of moet ik dat schriftelijk vastleggen? Het uitgangspunt van de Omgevingswet is dat inwoners eigenlijk niets merken van de nieuwe regelgeving. Maar ze vragen wel een mate van participatie en die participatie is dus wel degelijk een significante verandering. Dit is een tegenstrijdig punt aan de Omgevingswet.